PIONIERSGEEST

Mensen doen al sinds het ontstaan van de mensheid aan houtbewerking. Zeker in het verleden was het eindresultaat daarvan vaak primitief. De fijnzinnige Japanse kunstnijverheid Yosegi is daarop duidelijk een uitzondering.

Bij deze fijne en arbeidsintensieve vorm van decoratieve houtbewerking, die al meer dan 400 jaar wordt beoefend en ook bekend staat als Japanse marqueterie, worden stukken hout met verschillende kleuren en texturen in de meest nauwkeurige en ingewikkelde mozaïekpatronen gelegd.

Het is een buitengewoon complex proces waarvoor een grote mate van talent en ervaring vereist is. Mede daarom is deze unieke kunstvorm in de afgelopen eeuw wat minder populair geworden.

Toch is één man vastbesloten om deze eeuwenoude kunst niet verloren te laten gaan. Door er een eigentijdse twist aan te geven, laat hij de wereld opnieuw kennismaken met de schoonheid van Yosegi-kunst.

Ken Ota staat alom bekend als een moderne beoefenaar van de Yosegi houtnijverheid en is een enthousiast ambassabeur van deze kunstvorm. Hij hanteert nog altijd de traditionele technieken die eeuwenlang zijn geperfectioneerd, en combineert deze met moderne innovaties.

“Ik wil de traditie voortzetten en beschermen", legt Ota uit. Zijn atelier is gevestigd in het Japanse Hakona, waar Yosegi ooit is ontstaan. "Om dat te kunnen doen, moet ik ook veranderen en innovatief blijven. Het is geen kwestie van 'kopiëren of gekopieerd worden', het gaat erom dat ik mijn eigen stijl ontwikkel.”

Yosegi-stukken zijn zo uniek en complex dat massaproductie niet mogelijk is. Het hout dat voor elk handgemaakt item wordt gebruikt, weerspiegelt de stijl en smaak van de kunstenaar, als een soort 'handtekening’.

Ota, die met een jarenlange opleiding aan een technische school in Saitama zijn vakmanschap perfectioneerde, gebruikt voor zijn kunstwerken tot wel 25 verschillende soorten hout, van Hokkaido tot Okinawa. Zijn materiaal selecteert hij persoonlijk bij leveranciers uit heel Japan.

Voor hem betekent het hout dat hij gebruikt voor zijn veelgevraagde stukken (waaronder kistjes, dienbladen en onderzetters) meer dan alleen een grondstof. Elk stuk hout wordt door hem met evenveel liefde behandeld en op waarde geschat.

“De bomen die we kappen in het bos, wil ik respecteren", zegt hij. "Ik wil dankbaar blijven voor datgene wat ik neem. Elk stuk hout heeft zijn eigen unieke vorm en kleur, wat me totale vrijheid en eindeloze mogelijkheden biedt. Dat is de basis voor de schoonheid van mijn werk.”

Een van de opvallendste kenmerken van Yosegi is dat het zeer tijdrovend is en dat de kunstenaar extreem geduldig moet zijn. Een eigenschap die nauwelijks nog past in de snelle digitale wereld waarin we tegenwoordig leven. Toch voelt Ota zich goed bij het trage tempo van zijn werk. Hij beschouwt dit zelfs als een mogelijkheid om zichzelf en zijn werk als kunstenaar te verdiepen.

"Tijd is niet belangrijk" zegt hij. "Ik kan mezelf alleen uitdrukken met wat ik in me heb."